آشنایی با پرکاربردترین داروهای تنظیم خُلق

سلام و وقت بخیر خدمت همراهان عزیز دکتر پورنیکدست

بله یکی از راههای تنظیم هیجان و تجربه خلق بهتر بالاخص زمانی که پای مولفه های وراثتی و فیزیولوژیک مطرح است استفاده از مداخلات زیستی از جمله داروهاست!

داروهایی که بر خلاف شهرت نه چندان خوبی که دارند با در نظر گرفتن تحلیل سود و زیان در برخی موارد بهترین و کم ضررترین گزینه موجود برای غلبه بر هیجانات منفی و بازگشت به سبک زندگی نرمال و زاینده خواهند بود

به عنوان اولین مقاله کاربردی در سایت دکتر پورنیکدست شما را با داروهایی که تحت دسته ضدافسردگی ها طبقه بندی میشوند و البته در بسیاری موارد دارای خواص بسیار گسترده تری نیز هستند آشنا میکنیم!

همراهان گرامی دکتر پورنیکدست؛ با توجه به اینکه مشکل هر فرد با توجه به متغیرهای بسیاری کاملا منحصربفرد و بی همتاست؛ لذا می بایست دقت بفرمایید مصرف هر گونه از این داروها بدون مشورت دقیق با روانپزشک معالج کاری بسیار خطرناک خواهد بود.

ضد افسردگی های متداول Antidepressant

سه حلقه ای ها (TCA) Tricyclic Antidepressants (مهار کننده بازجذب سروتونین و نوراپی نفرین)

ایمی پرامین Imipramine (10-25-50) — Tofranil – توفرانیل

1.به غیر از افسردگی در درمان فوبیا؛ فوبی اجتماعی و شب ادراری؛ سردردهای میگرنی

آمی تریپتیلین Amitriptyline (10-25-75-100) SAROTEN؛ Tryptomer؛ Elavil – آلاویل-ادنپ

1.به غیر از افسردگی؛ میگرن؛ شب ادراری (ابتدای مصرف در نوجوانان باعث افزایش افکار خودکشی)

کلومیپرامین Clomipramine (10-25-50-75)–Anafranil—Abnil– آنافرانیل

1به غیر از افسردگی؛ از داروهای کلاسیک درمان وسواس-درمان زودانزالی-سردردهای تنشی-شب ادراری-کنترل عضلات در بیماری خواب نارکولوپسی

2.در مشکلات آریتمی-قلبی-سابقه مانیا-مصرف MAOI منع شده است

دسیپرامین یا دزیپرامین desipramine (25) –Norpramin– نورپرامین- پرتوفران

1.به غیر از افسردگی-درد مزمن-کودکان بیش فعال کم توجه-پرخوری عصبی

دوسولپین یا دوتیپین Dosulepin – dothiepin (25) پروتیادنProthiaden  دوتپ، تادِن و دوپرس

1.مکانیسمی شبیه آمی تریپتیلین-خواب آورترین سه حلقه ای ها

2.در دوزهای بالا برای بیماران شدیدا افسرده بستری-

دوکسپین Doxepin –Sinequan–Zonalon–APO-DOXEPIN-دونئورین –DONEURIN– آداپین- سینکوآن

1.افسردگی اساسی-کهیر-اضطراب-بیخوابی

نورتریپتیلن Nortriptyline –Aventyl– آونتیل، پاملور

1.علائم همراه افسردگی مثل کم خوابی و کمبود اشتها-میگرن-خستگی مزمن-دردهای عصبی-شب ادراری

تریمیپرامین Trimipramine—SURMONTIL—TRIMONTIL– سورمونتیل

1.جز سه حلقه ای های نسل دوم و آتیپیک هست؛ به این معنا که هیچ کدام از مونوآمین ها (سروتوین؛ نوراپی نفرین؛ دوپامین) را مهار نمیکند! این دارو یک انتاگونیست و مهارکننده گیرنده ای هیستامینی است (آنتاگونیست با اشغال محل آگونیست در گیرنده‌سلول فعالیت آن را محدود می‌کند)

2.به غیر از افسردگی؛ در بیخوابی-آرامبخش-ضدجنون-

پروتریپتیلین Protriptyline ویواکتیل

1.از ﻗﻮیﺗﺮﻳﻦ داروی ﺿﺪ اﻓﺴﺮدﮔﻲ ﺣﻠﻘﻪای است علاوه بر افسردگی در درمان دردهای نوروپاتیک و میگرن هم کاربرد دارد

ضد افسردگی چهار حلقه‌ای  (Tetracyclic Antidepressant/TeCA)

آموکساپین Amoxapine– Asendin – آسندین

1.یک ضدافسردگی‌های چهارحلقه‌ای (TeCA) جدید است که در افسردگی های سایکوتیک و همراه با بیقراری تجویز میشود

ماپروتیلین Maprotiline – لودیومیل LODIUMIL

1.از بهترین داروها برای درمان افسردگی همراه با اضطراب-دردهای مزمن عصبی-زیر 18 سال و در گروه سنی سالمندان تجویز نمیشود

میرتازاپین REMERON رمرون یا سولتاب (30)

1.ضدافسردگی سروتونرژیک با تاثیر نوراپی نفرین

1.غیر از افسردگی به عنوان ضداضطراب؛ خواب آور؛ از نظر اثربخشی رتبه اول (میرتازاپین؛ اس سیتالوپرام؛ ونلافاکسین؛ سترالین؛ سیتالوپرام)

2.عوارض خارج هرمی و سندرم سروتونین بخصوص در افراد مسن

مهارکننده‌های بازجذب سروتونین با نام مخفف اس‌اس‌آرآی‌ها (SSRIs)

فلوکستین -Prozac Sarafem -پروزاک-سارافِم (10-20-شربت برای کودکان)

1.مهارکننده بازجذب سروتونین و در مقادیر بالا نوراپی نفرین و دوپامین؛ علاوه بر درمان افسردگی خفیف تا متوسط؛ برای اختلال هراس و وسواس کودکان و پرخوری عصبی انتخاب ترجیحی است

2.افزایش خطر خودکشی در 8 تا 18 سال؛ اختلال در نعوظ؛ برانگیختگی؛ انورگاسمی از عوارض شایع است

3.در دوران بارداری سرترالین بر فلوکستین به دلیل عبور کمتر از جفت و شیر ارجحیت دارد

سِرترالین -Sertraline Zoloft -آسنترا؛ زولوفت-لوسترال (50-100)

1.پرمصرف ترین در آمریکا بعد از آلپروزولام (زاناکس)

2.درمان افسردگی اساسی (MDD) اختلال وسواسی-جبری (OCD) در درمان وسواس نسبت به داروهای کلاسیک همچون کلومی پرامین بهتر تحمل میشود و نیاز به دوز بالایی هم دارد؛ اختلال بدریخت انگاری (BDD) اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) اختلال ملال پیش از قاعدگی (PMDD) اختلال پانیک (Panic Atack) اختلال اضطراب اجتماعی (SAD) نیاز به دوز بالایی دارد و اثربخشی از هفته ششم شروع و تا هفته دوازدهم به اوج میرسد

3.به غیر از عوارض جنسی و در مقام دوم بعد از فلوکستین دارای بالاترین فعال کنندگی بیخوابی و بیقراری و اضطراب و افزایش وزن همراه است

سیتالوپرام Citalopram–Celexa– سیتاکسا-سلکسا-سیپرامیل (20-40)

1.افسردگی اساسی- حملات پانیک- به همراه آمی تریپتیلین برای میگرن- انزال زودرس- اختلال هراس همراه با بیرون هراسی- کاهش مصرف الکل- کاهش رفتارهای تهاجمی و تکانشی- حتی بصورت تزریق وریدی برای وسواس مقاوم به درمان

2.نسبت به SSRI های دیگر خطر بیشتری برای آریتمی و دیگر مشکلات قلبی

اس‌سیتالوپرام Lexopram–Cipralex لگزوپرام، ازیپم، لگزاتال، سیپرالکس (5-10-20)

1.افسردگی اساسی از موثرترین ها- اضطراب فراگیر (GAD)- وسواس- هراس تاثیرات دارو معمولا بعد از هفته چهارم آغاز میشود

2.علاوه بر عوارض معمول در مهارکننده های بازجذب سروتونین خاوب آلودگی و خستگی شایع است

فلووکسامین Feverin– Fluvoxamine– Luvox– لوُکس- فورین (50 – 100)

1.پرکاربردترین در درمان وسواس به خصوص کودکان؛ درمان فوبیای خاص و اجتماعی

2.دارای عوارض نسبتا زیاد مثل لرزش و مشکلات گوارشی؛ تداخل با کلوزاپین و پروپرانول

پاروکستین Paroxetine– Paxil – Seroxat –سروگزات-پاکسیل- لوکسیم (20 – 40)

1.غیر از افسردگی در درمان وسواس؛ استرس پس از سانحه؛ اضطراب فراگیر و اجتماعی؛ ملال پیش از قاعدگی و زودانزالی کاربرد دارد

2.با نیمه عمر کوتاه شدیدترین عوارض قطع مصرف را داراست؛ خودکشی و رفتارهای تهاجمی؛ دارو جزء تراتوژن ها و ممنوعیت های بارداری است

داپوکستین Dapoxetine– Priligy– پریلیجی؛ داکسوپیل (30 –  60)

1در .سه گانه مشکلات شایع جنسی در مردان؛ زودانزالی premature ejaculation  اختلال نعوظ Erectile dysfunction خودارضایی Masturbation؛ داپوکستین با متابولیسم بسیار سریع جزء تایید شده ترین درمانهای زودانزالی است و البته هیچ تاثیری در درمان اختلال نعوظ ندارد؛ مصرف با دوز 30 میل و یکبار در دوز حدفاصل یک تا سه ساعت قبل از رابطه زناشویی

مهارکننده بازجذب سروتونین-نور اپی‌نفرین  (SNRI)

ونلافاکسین Venlafaxine– Effexor افکسور (-50-75-100-37.5)

1.ضدافسردگی مهارکننده بازجذب سروتونین و نوراپی نفرین (SNRI)؛ در درمان افسردگی اساسی؛ پانیک و اضطراب فراگیر و اجتماعی؛ با دوز 200 در دو هفته در افراد شدیدا افسرده

2.علاوه بر عوارض معمول افزایش فشارخون؛ مثبت شدن کاذب تست اعتیاد؛ تهوع که باید دارو در شب مصرف شود؛ بیشتر از سایر ضدافسردگی ها ایجاد حالت مانیا میکند

دلوکستین Duloxetine – Cymbalta – سیمبالتا-لوکستا (20-30-60)

1.در درمان افسردگی اساسی؛ اضطراب عمومی و درد مزمن و بی اختیاری ادرار ناشی از استرس

2.خطر خودکشی و مانیا و سندرم ترک ضدافسردگی

میلناسیپران Ixel ،Savella ،Dalcipran ، Toledomin –  ایکسِل – ساوِلا

1.در درمان افسردگی اساسی اما در کشور آمریکا تایید نشده است

مهارکننده بازجذب نور اپی‌نفرین-دوپامین  (NDRI)

بوپروپیون Wellbutrin–Zyban–Wellban ولبان- زیبان- ولبوترین

1.در صورت پاسخ ناقص به ضدافسردگی های خط اول به عنوان درمان کمکی موثر است؛ در ضمن عوارضی چون خواب آلودگی؛ کاهش میل جنسی و چاقی در ولبان دیده نمیشود؛ به غیر از افسردگی در ترک سیگار و افسردگی های فصلی موثر گزارش شده است

2.عوارضی چون خشکی دهان و تشنج در دوز بالا و همچنین افزایش اضطراب در بیماران شدیدا مضطرب دیده میشود

آنتاگونیست و مهارکننده‌ بازجذب سروتونین  (SARI)

نفازودون– دوتنین (Dutonin)، نفادار (Nefadar) و سرزون  

1.یک ضدافسردگی غیرمعمول که به دلیل عوارض کبدی تجویزش منع و قطع شده است

ترازدون Desyrel Trazodone – دسیرل- ترازولکس (50)

1.یک ضدافسردگی که به دلیل خاصیت ضداضطرابی و خواب آوری در مشکلات خواب به جای بنزودیاپین ها تجویز میشود؛ در سالمندان و مشکلات خواب ناشی از سم زدایی ترک مواد تجویز میشود

تعدیل و مهارکننده‌های سروتونین  (SMS)

ویلازودون Vilazodone – Viibryd – ویبراید

1.ترکیبی جدید شیمیایی در افزایش سروتونین در فضای سیناپسی با کاربرد در افسردگی ماژور

ورتیوکسین Vortioxetine– Trintellix– ترینتیلیکس- برینتلیکس

1.از ترکیبات جدید در افزایش سطح سروتونین با کاربرد در افسردگی ماژور

بازدارنده مونوآمین اکسیداز MAOI

1.با مهار انواع منوآمین ها همچون دوپامین، سروتونین، نور اپی نفرین؛ در درمان افسردگی های بسیار شدید و آتیپیک بسیار موثرند اما به دلیل تداخل ها و عوارض جانبی خطرناک؛ به ندرت؛ مگر در صورت اجبار مورد استفاده قرار میگیرند؛ این داروها علاوه بر افسردگی؛ در درمان اختلال هراس، فوبیای اجتماعی، بیماری پارکینسون، جلوگیری از حملات میگرن و ترک سیگار نیز مؤثرند

2.تداخل های غذایی خطرناک همانند پنیر؛ موز؛ کاکائو؛ کولا؛ کنسرو ماهی؛ آبجو؛ انگور؛ لوبیا و سوسیس و کالباس و همچنین تداخل با سمپاتومیمتیک‌ها، سه‌حلقه‌ای‌ها، گوانتیدین، رزرپین، آنتی‌کولینرژیک‌ها، آنتی‌هیستامین‌ها، باربیتورات‌ها، الکل، تریاک و شبه تریاک‌ها، اکستازی، دکسترومتورفان، لِودوپا و تمام اس اس آر آی ها؛ مهم‌ترین داروهایی هستند که مصرف همزمان آن‌ها با MAOIها خطرناک و موجب شکل گیری سندرم سروتونین حاد است؛ بین مصرف این دسته از داروها و مصرف مجدد سه حلقه ای ها حداقل باید 14 روز فاصله زمانی باشد

3.بسیاری از بازدارنده های مونوآمین اکسیداز امروزه به دلیل عوارض جانبی شدید دیگر تجویز نمیشوند!

فنلزین Nardil ناردیل

ضدافسردگی و ضداضطراب از معدود داروهای این دسته که هنوز تجویز گسترده ای بصورت خوراکی میشود

ترانیل سیپرومین Parnate پارنات

از مشتقات آمفتامین و در درمان افسردگی های شدید و دارای عوارض جانبی بسیار شدید

ایزوکاربوکسازید Marplan مارپلان

دارای عوارض بسیار شدید و فقط در صورتی که بیمار به انواع درمانهای دارویی و الکتروشوک پاسخ نمیدهد

MAOI های جدید با عوارض جانبی نسبتا خفیف تر :

سلژیلین Selegiline الدپریل-امسام-زلاپام

در درمان افسردگی اساسی؛ پارکینسون و علائم منفی اسکیزوفرنی

موکلوبمایدMoclobemide – Aurorix  – اوروریکس– مانریکس

در درمان افسردگی؛ پانیک و جمع هراسی؛ در کنار سلژیلین به عنوان نسل جدید این دسته دارویی دارای عوارض جانبی خفیف تر و اثربخشی ضعیف تری است

مهارکننده بازجذب نور اپی‌نفرین  (NRI)

اتوموکسین Atomoxetine– Strattera– استراترا- استراموکس

1.بصورت اختصاصی در درمان ADHD استفاده میشود همچنین برخی پژوهش ها بر روی دوقطبی و اوتیسم انجام شده است

ربوکستین Reboxetine– Edronax – ادروناکس

1.داروی ضدافسردگی و دارای کاربرد در اختلال بیش فعالی-کمبود توجه به عنوان مهارکننده بازجذب نوراپی نفرین که در برخی پژوهش ها اثربخشی آن به چالش کشیده شده است

ویلوکسازین Viloxazine– Vivalan– وایوالن

1.به عنوان یک ضدافسردگی دارای عملکردی شبیه آمفتامین هاست اما به دلیل عوارض در بسیاری کشورها تجویز نشده و فروخته نمیشود

با یکی از کاملترین مقالات در حوزه آشنایی با داروهای حوزه اعصاب و روان در سایت دکتر پورنیکدست در خدمت شما بودیم لطفا مقاله را بدون ذکر منبع کپی برداری نفرمایید